به مناسبت روز جهانی پناهنده سه شنبه 3 تیرماه 1393 نشستی با عنوان ” تعاملات فرهنگی ایرانیان با پناهندگان افغان ” در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.
در این نشست که به همت انجمن حمایت از زنان و کودکان پناهنده(حامی) برگزار شد ؛ مدعوین ضمن بررسی اشتراکات و تعاملات فرهنگی بین ایران و افغانستان، به بررسی و ارزیابی وضعیت کنونی پناهندگان افغان در ایران پرداختند.
در این نشست دکتر صادق زیباکلام، دکتر هادی خانیکی، خانم فاطمه اشرفی، دکتر بیانی از مهاجرین افغان مقیم ایران سخنانی را ایراد کردند. این نشست با حضور برخی از مهاجران افغان، نمایندگان آژانس های بین المللی مقیم ایران ؛ نمایندگان رسانه های عمومی و دیگر علاقمندان این حوزه برگزار شد.
دکتر زیبا کلام خواستار بهبود وضعیت دانشجویان پناهنده افغان در ایران با توجه به اشتراکات فرهنگی دو کشور شد
دکتر زیباکلام، ضمن برشمردن اشتراکات فرهنگی و تاریخی بین ایران و افغانستان به دلایل پدیده پناهندگی به صورت کلی اشاره کرد. این استاد دانشگاه در ادامه به بررسی چرایی انتخاب وضعیت پناهندگی از سوی اتباع کشور افغانستان و بررسی وضعیت فرهنگی و اجتماعی افغانستانی‌های ساکن در ایران و به ویژه فرصت ها و چالشهای پیش روی جوانان شاغل به تحصیل در دانشگاههای ایران پرداخت. وی ضمن انتقاد از برخی رفتارهای موجود از جمله چالشهای بروکراتیک، پاره ای از مشکلات حقوقی و قانونی مهاجران افغان در ایران به ویژه در حوزه آموزش اظهار امیدواری کرد که اشتراکات و وحدت تمدنی، فرهنگی، زبانی ایران و افغانستان بستری برای بهبود وضعیت پناهندگان در ایران باشد.
دکتر هادی خانیکی:پدیده مهاجرت و پناهندگی ناشی از جهانی شدن و گسترش ارتباطات و فرصتی برای کشور فرستنده و پذیرنده است
دکتر هادی خانیکی، استاد علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه این نشست فرهنگی ضمن سخنانی بر نقش محوری نهادهای مدنی و انجمن‌های مردم‌نهاد به منظور بهبود اوضاع پناهندگان اشاره کرد و گفت: این نهادها و انجمن‌های مردمی و مدنی می‌توانند به عنوان نهادهای واسطه مراکز علمی، دولتی و فرهنگی عمل کنند. دکتر خانیکی حضور پناهندگان افغان در ایران را فرصتی برای کشور دانست که در صورت برخورد نامناسب با آن می تواند به چالش تبدیل شود و لذا ضرورت دارد تا در سیاست گذاری ها و تصمیم گیری های مربوط به این بخش از هر گونه شتاب زده گی اجتناب ورزید.
این استاد علوم ارتباطات در ادامه افزود با پایان یافتن حاکمیت طالبان فشارهای زیادی برای خروج پناهندگان افغان از ایران از سوی نهادهای مختلف وارد شد این در حالی است که پایان حاکمیت طالبان به معنای رفع مشکلات پدید آوردنده پناهندگی نبود و افغانستان راه دشوار و طولانی برای رسیدن به شرایط ثبات و بهبود اوضاع در پیش دارد. این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد برخی از دانشجویان کوشای پناهنده افغان مقیم ایران دچار مشکلات ناشی از قوانین مربوط به بازگشت شده اند که این موضوع آنها و سیستم آموزشی را دچار وضعیت سردرگمی می کند.
این استاد دانشگاه همچنین خواستار آن شد که دولت و نهادهای مدنی فعال در حوزه پناهندگان تلاش کنند تا تصویری واقعی از جامعه افغان و به ویژه پناهندگان افغان مقیم ایران ارائه دهند. او خاطر نشان کرد چنین تصویری علاوه بر سودمندی های اجتماعی می تواند در برنامه ریزی و سیاستگذاری های آینده کشور در این حوزه به ویژه برای فراهم آوردن شرایط بازگشت به میهن آنها یا ادغام در جامعه ایرانی بسیار موثر باشد.
دکتر خانیکی در ادامه افزود باید بدانیم که هزینه هایی که ایران در قبال پناهندگان افغان انجام داده است در واقع نوعی سرمایه‌گذاری برای آینده کشورمان است چرا که آنها به افغانستان رفته و می‌توانند فرهنگ ما را در آن کشور گسترش دهند و یا در ایران می‌مانند و به قشری تحصیل‌کرده تبدیل می‌شوند که این موضوع خود می تواند فرصتی برای گسترش تعاملات دو کشور باشد.
او همچنین خواستار بررسی گفتمان افغان‌های مهاجر شد و خاطرنشان کرد: لازم است تا به منظور بررسی وضعیت مهاجران و پناهندگان افغانستانی جلسات و گفت و گوهایی برگزار شود و این امر را در نظر بگیریم که امروز دنیا به سمت جهانی شدن پیش می‌رود و زمان گسترش ارتباطات است بنابراین لازم است تا تفکرات ما نیز در رابطه با مهاجران و پناهندگان تغییر کند. دکتر خانیکی در پایان ابراز امیدواری کرد که کودکان پناهنده افغان در ایران بتوانند از حقوقی نظیر حق تحصیل مانند همه کودکان دیگر برخوردار شوند و نداشتن مدرک قانونی مهاجرت مانعی برای تحصیل این افراد نباشد.
فاطمه اشرفی: فرصتهای بلندمدت حضور پناهندگان افغان در ایران در صورت برخورد مناسب با آنها
فاطمه اشرفی، مدیر عامل انجمن حامی نیز در ابتدای سخنان خود ضمن سپاسگزاری از سخنان دکتر زیبا کلام و دکتر خانیکی، به این موضوع اشاره کرد که با توجه به تجربیات شخصی خود و آشنایی نزدیک با مردم و کشور افغانستان به خوبی شاهد آثار و تبعات تعاملات فرهنگی ایران و افغانستان بوده است. وی با اشار ه به حضور خود در کابل در دو دوره انتخابات پارلمانی افغانستان اضهار داشت نکته بسیار قابل تامل در انتخابات پارلمان دوم افغانستان تعداد قابل توجه نامزدان ورود به پارلمان افغانستان بود که از دانشگاههای ایران فازغ التحصیل شده بودند که این موضوع برای من به عنوان یک ایرانی بسیار غرور آفرین بود. او از سوی دیگر با اشاره به رایزنی های انجمن حامی با نهادهای نظیر آموزش و پرورش و وزارت علوم در مورد هزینه های تحصیل کودکان پناهنده افغان در ایران و نحوه تامین آن خاطر نشان کرد که هزینه های اجتماعی و حتی اقتصادی بازماندن این کودکان از تحصیل برای ایران به لحاظ داخلی و منطقه ای بسیار بیشتر خواهد بود.
دکتر حسین بیانی: بهبود وضعیت پناهندگان افغان در ایران به معنای افزایش توان تاثیرگذاری منطقه ای ایران است.
در پایان این نشست دکتر حسن بیانی، کارشناس مسائل اجتماعی و فرهنگی که خود از دانشجویان افغانستانی مقیم ایران در مقطع دکترا می باشد ؛ به بررسی وضعیت مهاجران افغان در ایران پرداخت. او در ابتدا به بررسی تاریخی چگونگی پدیده پناهندگی در میان مردم کشورش و حضور آنها در ایران اشاره کرد. بیانی در این بخش از سخنانش موجهای مختلف مهاجرت از افغانستان به ایران طی ادوار گوناگون را بررسی کرد و سپس به ارزیابی برخوردهای صورت گرفته با پدیده اجتماعی مهاجران افغانستانی در ایران پرداخت. او سیاست های ایران نسبت به مهاجران افغانستانی را به دو بخش سیاستهای باز و بسته تقسیم کرد که آنها را برآمده از گفتمانهای متفاوت کابینه های مختلف سیاسی در ایران دانست. او در پایان با اشاره به اینکه امروزه بسیاری از تحصیل‌کردگان افغانستان که حتی در انتخابات هم کاندیدا می‌شوند از میان افغانستانی‌هایی هستند که در ایران تحصیل کردند، گفت با بهبود شرایط زندگی و تحصیل افغان‌ها در ایران شاهد کاهش جرائم و مسائل اجتماعی آنها در ایران خواهد بود و هم می‌تواند حامیان زیادی در کشور دوست و همسایه خود داشته باشد.
خواندن یک شعر توسط یکی از بانوان پناهنده افغان در ایران حسن ختام این برنامه بود.