گزارشی که مطالعه می کنید به قلم میترا غفاریان اصل٬ از انجمن حامی و به مناسبت یک سالگی بحران روهینگیا نوشته شده که در روزنامه شرق نیز منتشر شده است.

“نزدیک به یک سال از بحران ایالت راخین میانمار (برمه) و آوارگی صدها هزار روهینگیا میگذرد. 25 اوت 2017 بود که در پی درگیری و خشونت های فراگیر و آوارگی زنان و کودکان، نام مردم روهینگیا مجددا بر سر زبان ها افتاد. در طی نزدیک به 1 ماه نزدیک به نیم میلیون نفر از شهر های شمالی ایالت راخین وارد منطقه ی کوکسس بازار بنگلادش شدند و سریع ترین و گسترده ترین مهاجرت پناهندگان در طی 50 سال گذشته در منطقه رقم زده شد. تعداد کل آوارگان 671.000 نفر تخمین زده شد که از این میان بیش از 40 درصد را کودکان زیر 12 سال و باقی نیز غالبا زنان و افراد مسن نیازمند به حمایت های مداوم بوده اند.

امروز و پس از یکسال از این بحران٬ نزدیک به 1.2 میلیون نفر از مردم روهینگا در داخل این کشور و در کشورهای همسایه همچنان آواره اند که آنها را با چنین فرآیند افزایشی به چهارمین گروه پناهندگان و آوارگان جهان از نظر حجم جمعیتی در سال 2017 تبدیل کرد. کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان تخمین زده است که نزدیک به 130.000 نفر از مردم روهینگا در کمپ های آواره شدگان داخلی در ایالت راخین زندگی میکنند، 900.000 نفر در بنگلادش پناهنده هستند که از این میان 200.000 نفر در طی بحران های گذشته وارد این کشور شده بودند و بیش از 100.000 نفر نیز در سایر کشورهای منطقه شامل مالزی، هند و تایلند زندگی میکنند. این در حالی است که نزدیک به 470.000 نفر روهینگیایی بدون تابعیت نیز در شهرهای ایالت راخین میانمار باقی مانده اند.

در طی یکسال گذشته تلاش های گاه و بیگاهی از سوی جامعه بین الملل و کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان برای حل این بحران در جریان بوده است.  تشکیل “کمیسون مستقل تحقیق” برای رسیدگی به خشونت های صورت گرفته در ایالت راخین و فراهم شدن امکان فعالیت آژانس های سازمان ملل در ایالت راخین یکی از اقدامات صورت گرفته است که در اول ماه ژوئن سال جاری(2018) به توفق طرفین رسید. هرچند فعالیت این کمیسیون با توجه به عدم پذیرش دولت میانمار در قبال خشونت های صورت گرفته و محدودیت دسترسی مستقل و آزاد به اطلاعات و مناطق آسیب دیده برای گروه تحقیق برای ارزیابی تکمیلی، شناسایی مجرمان و احقاق حقوق افراد آسیب دیده در هاله ای از ابهام قرار داده است.

توافق دو جانبه ی میانمار و بنگلادش در ژانویه 2018 برای بازگشت روهینگیاها نیز بدلیل فراهم نشدن شرایط برای بازگشت امن و تضمین نیازهای اولیه روهینگیاها با مخالفت آوارگان و جامعه بین المللی روبرو و پس از چندی متوقف شد. در مارچ 2018 برنامه پاسخ مشترک برای بحران انسانی روهینگیا در بنگلادش توسط سازمان ملل برای ادامه سال ارائه شد که با هدف تامین رفاه و کرامت انسانی، فراهم نمودن کمک های نجات بخش به موقع، از طریق حمایت از راه حل های پایدار برای پناهندگان و مردم آسیب دیده جامعه میزبان که حدود 336.000 بنگلادشی تخمین زده شده بود آغاز شده اما با گذشت 5 ماه از آغاز طرح تنها 32 درصد از بودجه مورد نیاز آن تامین شده است و کمبود بودجه ارائه خدمات به آوارگان را با مشکلاتی روبرو کرده است. “رویکرد همبستگی” نیز جدید ترین رویکردی است که هفته گذشته توسط کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان معرفی شد تا با هدف حمایت از تمامی اهالی ایالت راخین در داخل و خارج از میانمار و از طریق جلب همکاری کشورهای میانمار و بنگلادش و سایر سازمان های بین المللی و ان جی او های فعال در منطقه برای احیای زندگی باکرامت برای تمام ساکنین اقدام کند . طرحی که همچنان در حال بررسی و رایزنی است.

همچنین گزارش ها از گستردگی ناامنی ها در میان اقلیت های قومی و دینی ، محدودیت جابجایی برای روهینگیاها  در ایالت راخین ،نبود اعتماد به دولت و نیروهای امنیتی میانمار ، محدودیت های معیشتی و خطر محدود شدن به زندگی در کمپ های نامناسب و شرایط حداقلی از بزرگترین موانع برای بازگشت روهینگیا به میانمار ارزیابی شده است.  آخرین گزارش دیدبان حقوق بشر از وضعیت تعداد بسیار محدودی از بازگشت کنندگان نیز امیدوار کننده نیست. با وجود تضمین دولت میانمار برای بازگشت امن و حمایت شده روهینگیاها ،  اذیت و آزار و خشونت از طرف نیروهای امنیتی همچنان ادامه دارد . بعلاوه پذیرش روهینگیا بعنوان شهروندان میانمار که از اصلی ترین درخواست های روهینگا و جامعه بین المللی برای بازگشت پایدار آنها به میانمار بوده است با پیشنهاد دولت این کشور برای ارائه کارت های جایگزینی بعنوان “کارت های تائید هویت ملی” برای روهینگیا در ماه می سال جاری روبرو شدکه مخالفت گسترده روهینگیا و جامعه بین الملل را به همراه داشت و کمکی به حل این بحران نکرد.

روهینگیاها اقلیت مسلمان بی تابعیت در میانمار هستند که در پی تغییر قوانین شهروندی در سال 1982 عملا دیگر بعنوان شهروند میانمار شناسایی نشده و یکی از بزرگترین جمعیت های بی تابعیت (Stateless)  در جهان را تشکیل داده اند. در طی دهه های گذشته  گزارش های متعددی از اذیت و ازار روهینگیاهاو  شرایط زندگی بسیار اولیه آنها در ایالت راخین و همچنین مهاجرت اجباری آنها به  کشورهای همسایه منتشر شده است. در اوت 2017 این درگیری ها در ایالت راخین میانمار مجدد شعله ور شد و با حمله آشوبگران روهینگیا به بیش از دوازده ایستگاه پلیس ایالت راخین و حملات تلافی جویانه و وحشیانه نیروهای امنیتی میانمار به اقلیت روهینگیا و قتل، تجاوز و آتش زدن خانه های آنها و مهاجرت اجباری حدود 700.000 نفر به بنگلادش انجامید. بحرانی که توسط سازمان ملل بعنوان نسل کشی و پاک سازی نژادی مردم روهینگیا توسط ارتش میانمار نامیده و به شدت محکوم شد.”