مشاور ویژه سازمان ملل متحد در پیشگیری از نسل کشی روز 30 نوامبر سال 2016 نسبت به وضعیت مسلمانان و ساکنان منطقه راخین در میانمار هشدار داد. آقای آداما دینگ اظهار کرد: مسلمانان میانمار هدف پاکسازی قومیتی گسترده و نسل کشی در میانمار بوده اند، این جرم در حالی ارتکاب یافته است که جهان با سکوت در حال نظاره است.
خشونت های گسترده نسبت به اقلیت مسلمان و به ویژه مسلمانان قوم روهینگیا که اغلب ساکن در منطقه راخین در جنوب میانمار ساکن هستند در سال های اخیر شدت گرفته است. دولت میانمار با تصویب یک قانون از سال 1982 مسلمانان روهینگیا را از حقوق شهروندی و تابعیت محروم کرده است. بدرفتاری و آزار از سوی بودائیان افراطی، اعدام های بدون محاکمه، سوزاندن خانه های روستاییان روهینگیا و اماکن مذهبی، شکنجه و تجاوز جنسی از سوی نیروهای نظامی میانمار از جمله ستم هایی است که به این اقلیت قومی – مذهبی وارد شده است.
این آزارها باعث شده تا بسیاری از مردم روهینگیا مجبور به فرار و کوچ اجباری به کشورهای همسایه از جمله بنگلادش، مالزی و اندونزی شده اند؛ و بیش از 140 هزار نفر از آنها پس از آتش زدن روستاهای این منطقه توسط افراطیان از سال 2012 در کمپ های موقت پناهندگان که از وضعیت نامناسبی برخوردار هستند، ساکن هستند. وضعیت مردم در این کمپ ها به گونه ایست که مسئول عملیات دفتر هماهنگی امور انسانی سازمان ملل پس از بازدید از اردوگاه ها در ماه های آغازین سال 2016 وضعیت ساکنان به ویژه کودکان را اسفناک توصیف کرد. جان گینگ اعلام کرد بسیاری از مسلمانان روهینگیا به دلیل مذهب خود از خدمات مراکز پزشکی و درمانی محروم هستند و جان خود را از دست می دهند.
از ابتدای سال 2016 بسیاری مقامات سازمان ملل متحد و همچنین سازمان بین المللی نسبت به وضعیت ناگوار مردم ستم دیده مسلمان در راخین میانمار هشدار داده اند. در ماه جولای یانگ هی لی، نماینده ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر در میانمار، از دولت این کشور خواست تا درباره حملات اخیر به مسلمانان و اماکن مذهبی مسلمانان تحقیق کند. وی پس از بازدید حضوری از مناطقی از کشور میانمار ابراز نگرانی کرد اقدامات دولت میانمار به افزایش تفرقه، خشونت، نفرت و تبعضیات قومی – مذهبی از سوی مردم میانمار شده است.
پارلمان اروپا نیز از وضعیت ناگوار مسلمانان در میانمار ابراز نگرانی کرد و با تصویب قطعنامه درباره میانمار با توجه به وضعیت قوم روهینگیا در تاریخ 5 جولای 2016 خواهان دسترسی آزاد فعالان حقوق بشردوستانه، سازمان ملل، سازمان‌های حامی حقوق بشر بین المللی، خبرنگاران و دیگر ناظران بین المللی به ایالت راخین (میانمار) شد. در این قطعنامه همچنین به موضوع بی تابعیتی بیش از یک میلیون و سیصد هزار نفر از مسلمانان میانماری از سال 1982 اشاره شده است که کشورهای همسایه نیز پذیرای آنها نیستند. پارلمان اروپا خواستار اقدام کشورهای منطقه و جهان برای کمک فوری به این اقلیت به شدت آسیب پذیر شده است.
خشونت های شدید علیه مسلمانان روهینگیا پس از اکتبر سال جاری (2016) با اتهام حمله به ایستگاه بازرسی و کشته شدن چند نیروی پلیس از سوی دولت میانمار به مردم روهینگیا شدت گرفت، و زمینه هجوم گسترده نیروهای نظامی به مناطق روستایی ایالت راخین و اعمال کنترل و خشونت شدید را ایجاد کرد. بنا بر اعلام سازمان ملل، از زمان آغاز عملیات نیروهای دولتی حدود ۳۰ هزار غیرنظامی در این منطقه آواره شده‌اند. در این میان برنامه جهانی غذا اعلام کرد که ارتش میانمار از ارائه کمک های غذایی روزانه این سازمان به بیش از 80 هزار نفر از مناطق فقیرنشین ایالت راخین که این کمک ها را دریافت می کردند، در ماه اخیر خودداری کرده است.
مشاور ویژه سازمان ملل در پیشگیری از نسل کشی در واکنش به این موضوع اعلام کرد: در صورتیکه گزارش های مبتنی بر اعمال فشار نظامی، شکنجه و اعدام و کشتار مردم روهینگیا صحیح باشد، هزاران نفر در معرض خطر هستند و این وضعیت باید وضعیت اضطراری تلقی گردد و همه مرتکبان این جرایم توسط سازمان های بین المللی و تحت حقوق بین الملل محاکمه شوند، همچنین دولت میانمار باید جلوی ادامه این روند را به صورت جدی و ضروری بگیرد و راه حل پایدار و متناسب با استانداردهای جهانی حقوق بشری برای اقلیت قومی – مذهبی مسلمانان روهینگیا پیدا کند. آقای دینگ همچنین خطاب به دولت بنگلادش هشدار داد که مرزهای خود را به روی پناهندگانی که از اوضاع کنونی میانمار می گریزند، نبندد. «بستن مرزها، بازگرداندن اجباری پناهندگان و عدم ارائه حمایت های ضروری این گروه را در معرض خطرات و خشونت های بیشتر و در بدترین حالت در معرض جنایات علیه بشریت قرار خواهد داد.» او وضعیت کنونی را نسل کشی و پاکسازی قومی توصیف کرد.
این در حالیست که چند ماه پیش از این، دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد نیز اعلام کرده بود الگوی نقض حقوق بشر علیه قوم روهینگیا که ناشی از حملات گسترده و سیستماتیک علیه آنان است، در صورت اثبات در دادگاه، ممکن است جنایت علیه بشریت به شمار آید.
دیده‌بان حقوق بشر اوایل ماه نوامبر اعلام کرد بررسی‌های این نهاد حاکی از آن است که نظامیان میانمار درمجموع 1250 خانه مسلمانان روهینگیا را در ایالت راخین ویران کرده‌اند. همچنین با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، ۸۲۰ خانۀ دیگر را که ظرف روزهای بیستم تا بیست و هشتم آبان در پنج روستا نابود شده‌اند، شناسایی کرده است. در این زمان بیش از 100 غیرنظامی میانماری کشته شده و بسیاری از زنان میانماری در معرض تجاوز های سیستماتیک قرار گرفته اند.
گفتنی است، دولت میانمار از ورود خبرنگاران بین المللی، نهادها و فعالان حقوق بشری به ایالت راخین جلوگیری می کند. و خانم آنگ سان سو چی برنده جایزه صلح نوبل 1991 و رئیس حزب ملی دموکراسی میانمار که از سال 2011 از حصر خانگی آزاد شد، در مقابل اعمال این خشونت های نسبت به مردم روهینگیا در کشور خود، سکوت کرده است؛ این امر انتقادات زیادی را نسبت به او که به عنوان فعال حقوق بشر و دموکراسی شناخته می شود، برانگیخته است.
تنظیم و ترجمه: سعیده مختارزاده