هیات قضایی محاکم افغانستان در پنجمین روز سفر مطالعاتی خود که به دعوت انجمن حمایت از زنان و کودکان پناهنده در ایران (حامی) برنامه ریزی و هماهنگ شده است، ابتدا با معاون قضایی رییس کل دادگستری استان تهران و رییس دفتر حمایت از حقوق زنان و کودکان استان تهران ملاقات نمودند.

در این نشست، زاهدی رییس دفتر حمایت از حقوق زنان و کودکان استان تهران که یک تشکیلات قضایی می باشد، با تشریح نحوه شکل گیری دفتر فوق الذکر وکمیته اجرایی آن و آغاز به کار این کمیته از سال 85 ، براساس بخشنامه سال 81 ریاست وقت قوه قضاییه، به فعالیتهای حمایتی این دفتر پرداختند.

این حمایتها که درواقع حمایتهای قضایی می باشند، طیف وسیعی از فعالیتهااز قبیل بازدیدهای منظم از زندانها و کانون های اصلاح و تربیت به طور مستقیم توسط ریاست این دفتر و معاونان وی، تعیین وکیل معاضدتی برای زندانیان ناتوان از اخذ وکیل، تلاش برای فراهم نمودن امکان برخورداری محکومین از عفو به ویژه برای زنان سرپرست خانوار، تقسیط پرداختها برای محکومین مالی دارای مشکل، برگزاری ملاقاتهای حضوری با خانواده زندانیان و بهره مندی آنان از امکان برقراری تماس تلفنی به طور مستقیم با ریاست دفتر حمایت از حقوق زنان و کودکان و نیز کسب اطلاع از نحوه نگهداری زندانیان در زندان یا کانون اصلاح تربیت و کلیه مسائل مربوطه از جمله بهداشت، نحوه رفتار با آنان و در نهایت انتقال مشکلات به مسئولین به ویژه قضات و پیگیری صدور رأی و دلایل آن و نیز مورد سوال قرار دادن قاضی درخصوص رأی صادر شده را شامل می شود. لازم به ذکر است که این حمایتها شامل بسیاری از اتباع کشور افغانستان درایران نیز شده است و هیچ گونه تبعیضی در این خصوص اعمال نمی گردد.

در ادامه مقامات قضایی افغانستان نیز با استقبال بسیار زیاد از ابتکار ایران در شکل گیری این نهاد به ویژه زیر نظر قوه قضاییه، در خصوص تشکیل آن در افغانستان نظرات خود را مطرح کردند ضمن آنکه خانم دکتر صبحرنگ با تقدیر از این نهاد و لزوم الگو برداری افغانستان از چنین مرجعی، عنوان نمودند که مشابهتهایی میان فعالیت این نهاد با کمیسیون حقوق بشر افغانستان وجود دارد که به دلیل صلاحیت قضایی دفتر حمایت از حقوق زنان و کودکان ایران، فعالیتهای نظارتی این نهاد بسیار کارآمدتر از کمیسیون حقوق بشر افغانستان می باشد.

پس از پایان نشست مذکور، انجمن حامی از گروه پیشگیری از مجازات سلب حیات که از کمیته های شکل گرفته تحت نظارت دفتر حمایت از حقوق کودکان و زنان می باشد، خواست که شرح مختصری از فعالیتهای خود ارائه دهند.

جناب آقای مظفری رییس کمیته مذکور ضمن شرح مختصری در خصوص نحوه شکل گیری این کمیته و اعضای آن، مهمترین هدف کمیته را تلاش برای عدم اجرای حکم اعدام و نیز قصاص نفس برای افراد زیر 18 سال واصلاح تفکر مجازات محور برخی قضات در گذشته اعلام نمودند.

این کمیته که کلیه اعضای آن متخصصین درزمینه حقوق کودک می باشند، با توجه به خصوصیات ونیازهای ویژه هریک از کودکان معارض با قانون و خانوده های آنان، خدمات مختلفی را با استفاده از افراد مختلف با تخصصهای مرتبط شامل مددکاری، مشاوره، مذهبی، حقوقی ….  به افراد ارائه می دهد و تلاش بسیاری جهت جلب رضایت شکات انجام می دهد که شامل اتباع افغانستان مقیم نیز می شود، و مدیر کانون اصلاح و تربیت با ارائه آماری در این رابطه از کاهش چشمگیر ارتکاب جرایم سنگین از سوی کودکان معارض قانون از تلاش هماهنگ این کمیته برای جلب رضایت شکات و بازگردندان کودکان به جامعه خبر داد.

در آخرین نشست روز چهارشنبه انجمن حامی ملاقاتی را مدیر کل پیشگیری پلیس به منظور بررسی تحولات جدید پلیس در حوزه کودکان ترتیب داد که برای هیأت افغانستان که به همراه رییس پلیس نوجوانان خود در جلسه حاضر بود، بسیار جالب توجه بود.

در این جلسه، ضمن تأکید بر استفاده از عدالت و عطوفت براساس آگاهی و دانش، از برگزاری دوره های آموزشی گسترده برای پلیس به ویژه با تأکید بر روشهای تخصصی رفتار با کودک با توجه به کنوانسیون حقوق کودک و پایبندی ایران به تعهدات بین المللی خود بخصوص با رعایت اصول شرع اسلامی اطلاع داده شد که در تدوین قانون جدید آیین دادرسی کیفری مدنظر قرار گرفته است.

همچنین از وجود بانوان پلیس ویژه کودکان و زنان که تخصص لازم را داشته و با شئونت اسلام نیز تطابق دارد عنوان شد.

در ادامه، سرهنگ بارانی مهمترین فعالیتهای پلیس را در حوزه فعالیتهای پیشگیرانه عنوان کرد که هر چند بخشی از این فعالیتها خارج از حوزه پلیس می باشد، اما مدیریت حوزه پیشگیری توسط پلیس انجام می شود.

دراین زمینه ابتدا پلیس به عنوان مداخله کننده در بخش پیشگیری بدون توسط به قوای قهریه و به منظور ارشاد و امر به معروف و نهی از منکر وارد می شود. در مرحله بعد، با ارجاع به مددکاری و به طور کلی حمایت از این افراد با توسل به سازمانهای ذیربط مثل بهزیستی، اقدامات ترمیمی را اعمال می کند.

درمرحله بعد بدون استفاده از قوه قهریه و با تمرکز بر اقدامات حمایتی مداخلات قانونی اولیه را انجام داده و با تحویل کودک به خانواده و سرپرست وی، رسیدگی بعدی را انجام می دهند. درصورت نیاز به انجام اقدامات قانونی جدی تر، بلافاصله پرونده را به مقام قضایی تحویل می دهد و تلاش می کند که از بازداشت طفل خودداری کند. براین اساس در حال حاضر هرچند که پلیس کودک در قانون پیش بینی نشده است اما، پلیس آموزش دیده در زمینه کودک در ایران وجود دارد.

در ادامه سالنگی رییس پلیس نوجوانان کابل، ضمن توضیحات کاملی از فعالیتهای پلیس نوجوانان در افغانستان، مهمترین موارد دخالت و حضور گسترده پلیس را در اماکن شلوغ و پرتردد در افغانستان دانست. همچنین هدایت رییس دادستانی غرب کابل نیز مهمترین چالش پلیس را کودکان به کار گرفته شده برای انجام عملیات انتحاری در افغانستان عنوان کرد.

در پایان جلسه هیأت افغانستان درخواست آموزشهای بیشتر به پلیس افغانستان توسط پلیس ایران نمود که دکتر باقری مسئول روابط بین الملل نیروی انتظامی ضمن پاسخ مثبت به این درخواست و با برشمردن فعالیتهای ایران در افغانستان، از آنها خواست که همچون ایران، همکاریهای خود در زمینه پلیس کودک را با سازمان های بین المللی نیز گسترده تر سازند.