سخنرانان «نشست عوامل مهاجرت افغانستانی‌ها به اروپا» معتقدند بیکاری و نا امنی در افغانستان و امید به رفاه بیشتر عامل عمده مهاجرت افغانستانی‌ها به اروپا بوده است.
به نقل از سایت افغانستان خبرگزاری فارس:
مهاجرت و پناهندگی اجتماعی برای مردم افغانستان پدیدهای تازه‌ای نیست. میلیون‌ها تن از جمعیت این کشور طی 38 سال اخیر با این پدیده درگیر بوده‌اند و 3 نسل از مهاجران افغانستانی در کشورهای مختلف ساکن شدند.
در این میان 2 کشور همسایه ایران و پاکستان بیشترین شمار پناهجویان از افغانستان را در خود جای داده و این وضعیت با توجه به شرایط کنونی این کشور همچنان ادامه دارد.
اما در خلال روند متعارف مهاجرت و بازگشت مهاجران به افغانستانی در ایران رویداد خروج 10 هزار مهاجر، این بار نه به مقصد میهن بلکه به اروپا را می‌بایست رویدادی قابل تامل به شمار آورد.
بسیاری از مهاجران ساکن ایران و خود افغانستان با موج مهاجرت به اروپا همراه شده و شانس خود را برای رسیدن به دروازه‌های قاره سبز امتحان کردند که در این نوع از مهاجرت در نوع خود در چندین دهه گذشته بی‌سابقه بوده است.
در نشستی با عنوان «بررسی عوامل اجتماعی مهاجرت توده ای افغانستانی‌ها به اروپا» سخنرانان تلاش کردند هر کدام از دید خاصی دلایل این موضوع را واکاوی کنند.
50 درصد مهاجران افغانستانی متولد ایران هستند
اولین سخنران این جلسه «محمد جلال عباسی» استاد دانشگاه تهران بود که در آغاز سخنانش گفت: در نتیجه چند دهه کشمکش‌های داخلی، ملت افغانستان تجربه مهاجرت مداوم را دارند و این مهاجرت به صورت اجباری بوده است.
وی ادامه داد: 2 کشور پاکستان و ایران میزبان حجم عظیمی از این مهاجران بوده‌اند.
عباسی افزود: بعد از ورود افغانستانی‌ها به ایران یک دهه است که مباحث اجتماعی این حضور را مورد بررسی قرار داده‌ایم که در ادامه به بعضی از یافته‌های این پژوهش اشاره خواهیم داشت.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه مهاجرت تاکنون به صورت امنیتی در نظر گرفته شده است، گفت: متاسفانه آثار اجتماعی مهاجرت در نظر گرفته نشده است.
وی با بیان اینکه افغانستان یکی از منابع مهم مهاجرت در دنیا است، تصریح کرد: مهاجرت در افغانستان به صورت اجباری بوده و این روند در سال 2013 به سمت استرالیا و در سال 2015 با موج مهاجرت عظیم به سمت اروپا بوده است.
عباسی با اشاره به ایران به عنوان کشور میزبان مهاجران افغانستانی و همچنین بعنوان گذرگاهی برای عبور مهاجران به سایر کشورها گفت: در ایران حداقل 2 و نیم میلیون مهاجر افغانستانی داریم که بیش از یک میلیون از این تعداد مهاجران غیرقانونی هستند.
وی با بیان اینکه 50 درصد مهاجران افغانستانی در ایران بدنیا آمده‌اند، تصریح کرد: نسل اول مهاجرانی که به ایران آمده‌اند تقریباً بی‌سواد هستند، ولی نسل‌های بعدی مهاجران باسوادترند.
این استاد دانشگاه ضمن بیان اینکه در مورد وضعیت مهاجران از نظر اجتماعی در چند شهر بزرگ مثل تهران،قم و اصفهان تحقیقاتی انجام شده است، خاطر نشان کرد: مهاجران بیش از 2 دهه است که در ایران زندگی می‌کنند و این نشان از این دارد که مهاجرت در ایران پایدار بوده است.
وی با اشاره به این تحقیق گفت: تنها 9 درصد مهاجران بی‌سواد هستند و مابقی همگی سواد دارند و در مقاطع مختلف در حال تحصیل هستند.
وی در پایان سخنانش گفت: افغانستانی‌ها در بعضی حوزه مانند تحصیل توانستند خود را با جامعه ایران انطباق بدهند ولی در سایر حوزه ها نتواستند خود را تطبیق بدهند و نکته مهم اینست که کسانی که در حاشیه شهرها زندگی می‌کنند بیشتر تمایل دارند تا به کشور مبدا برگردند.
ایران باید به عنوان وطن دوم مهاجران افغانستانی لحاظ شود
دومین سخنران این جلسه «جعفر حق پناه» استاد دانشگاه تهران و استادیار مطالعات قومی پژوهشکده مطالعات راهبردی بود که در مورد مهاجرت گفت: به پدیده مهاجرت می‌توان از ابعاد مختلفی نگاه کرد.
وی با توجه به تقسیم کار جهانی و تقسیم کشورها به مرکز، پیرامون و نیمه پیرامون، تصریح کرد: افغانستانی‌ها در بحث مهاجرت جز کشورهای پیرامون است.
حق‌پناه ادامه داد: در حال حاضر بیش از 3 میلیون مهاجر در ایران داریم که سال‌های مدیدی است در این کشور حضور دارند.
وی اظهار داشت: در سال 2015 مهاجرت به اروپا بعنوان مرکز آسانتر شد و شاهد موج عظیم مهاجرت به اروپا بودیم که مهاجران افغانستانی نیز شامل این مهاجران بودند.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه ترکیه مهمترین مسیر انتقال به اروپا بوده است، گفت: عمده‌ترین مسیر مهاجران افغانستانی به اروپا از طریق ایران بوده است و ایران به عنوان گذرگاه در نظر گرفته شده است.
وی تصریح کرد: بسیاری از مهاجرانی که ساکن ایران بودند نیز سوار موج شده و روانه اروپا شدند و طبق تحقیقاتی که انجام شده بیشترین این مهاجران از شهرهای بزرگی مثل تهران و اصفهان عازم به امید رفاه بیشتر عازم قاره سبز شدند.
حق‌پناه مقصد مهاجرانی افغانستانی که از طریق ایران عازم اروپا شدند را اتریش و آلمان عنوان کرد و گفت: سایر کشورها سیاست‌های سختی در برابر پناهجویان اتخاد کردند و این مهاجران مجبور شدند به این کشورها مهاجرت کنند.
وی افزود: مهاجرت با اروپا با معضلات زیادی عمده است و اروپا با قراردادی که با دولت افغانستان امضا کرده قرار است بسیاری از این مهاجران را اخراج کند.
این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد: فعلاً اروپا مرزهای خود را به روز مهاجران بسته است ولی اگر مجدداً در فرصتی مرزها اروپا شکننده باشد باز شاهد موج جدید مهاجران خواهیم بود.
حق‌پناه در پایان سخنانش گفت: درباره وضعیت مهاجران در ایران سناریوهای مختلفی بررسی شده و در آخر به این نتیجه رسیدیم که بهترین گزینه این است که ایران به عنوان وطن دوم چند میلیون افغانستانی در نظر گرفته شود.
بیکاری مهمترین عامل مهاجرت از افغانستان است
آخرین سخنران این جلسه «غلامرضا رسولی» دانشجوی دکترای اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی بود.
وی در آغاز سخنانش با اشاره به اینکه مهاجرت پدیدهای که همیشه در زندگی بشر بوده و امری اجتناب‌ناپذیر است، گفت: همانطور که جهانی‌شدن باعث کم رنگ شدن مرزهای جغرافیای شده، در بحث مهاجرت نیز بایستی مرزها برداشته شود.
وی با اشاره به اینکه که مهاجرت پدیدهای است که دیر یا زود سراغ همه انسانها می‌آید، گفت: اگر انسانها بدنبال همزیستی هستند، بنابراین جلوگیری از مهاجرت کار انسانی نیست.
رسولی در ادامه با اشاره به اینکه روزگاری مردم سوریه خود پذیرای مهاجران بودند ولی الان در گذر روزگار مجبور به مهاجرت شدند، اظهار داشت: مهاجرت قضیه‌ای دو سویه است که امروز مردم افغانستان گرفتار آن شدند و شاید فردا گریبانگیر سایر کشورها شود.
وی در مورد دلایل مهاجرت افغانستانی‌ها گفت: زمانی که در کشوری ناامنی وجود داشته باشد سرمایه گذار حاضر نیست در آن کشور سرمایه‌گذاری کند.
وی ادامه داد: بعد از سال 2010 با کاهش سرمایه‌گذاری در افغانستان و خروج شرکت‌های خارجی بدلیل ناامنی از افغانستان بودیم و نتیجه این کار کاهش سرمایه‌گذاری و بیکار گسترده در افغانستان هستیم.
بنابراین عامل اول در مهاجرت افغانستان ناامنی بوده و دومین و مهمترین عامل در حال حاضر بیکاری فزاینده است.
رسولی تصریح کرد: اگر در افغانستان شغل وجود داشته باشد بسیاری از جوانان این کشور ناامنی را تحمل کرده و حاضر نیستند مهاجرت را انتخاب کنند.
وی سومین عامل مهاجرت افغانستانی ها را عدم تناسب رشد جمعیت و رشد اقتصادی عنوان کرد و گفت: رشد اقتصادی سال گذشته در افغانستان منفی 2 درصد بوده است و از طرف دیگر افغانستان در حال حاضر یک رشد 2 درصد از نظر رشد جمعیت دارد و جمعیت این کشور بشدت در حال رشد است.
رسولی ادامه داد: این رشد منفی و این رشد فزاینده جمعیت شکافی را در جامعه افغانستان بوجود آورده که نتیجه آن افزایش شدید بیکاری در جامعه افغانستان است.
وی در پایان سخنانش گفت: همه این عوامل در کنار هم باعث افزایش موج مهاجرت شده و این انتظار از سایر کشورها می‌رود که پذیرای این مهاجران در وضع کنونی بوده و سیاست‌های خصمانه خود را کنار بگذارند.