ورود پناهجویان به بحرانی تمام عیار برای اروپا تبدیل شده است. جنگ سوریه و یمن و اوضاع متشنج عراق و افغانستان باعث شده بسیاری از مردم این کشورها در جستجوی زندگی بهتر کشور خود را رها کنند و با عبور از مسیر های خطرناک به سوی اروپا حرکت کنند.
سازمان پناهندگی سازمان ملل اعلام کرده که فقط از ابتدای سال جاری میلادی بیش از یک‌هزار نفر در جریان تلاش برای عبور از مدیترانه برای رسیدن به اروپا غرق شدهاند.
از سوی دیگر اروپا هنوز نتوانسته است سیاست واحد و منسجمی را در زمینه مهاجرت اجرا کند. سران اتحادیه اروپا تنها بر این نظر مشترک توافق دارند که ورود پناهجویان به اتحادیه اروپا باید سخت شود، اما تاکنون راهکار مشخصی که مورد قبول همه اعضا باشد به دست نیامده است.
بر اساس گزارش گروه رسانه‌ای فونکه، وزارت کشور آلمان از آغاز سال جاری میلادی تا پایان مارس پنج هزار و 600 پناهجو را اخراج کرده است.
بر اساس این گزارش بیشتر اخراجی‌ها به ایتالیا، آلبانی و گرجستان برگردانده شدند، 500 نفر به کشورهای مغرب (الجزایر، تونس و مراکش) و شمار کمتری نیز به لهستان و اسپانیا بازپس فرستاده شدند.
به این ترتیب اخراج پناهجویانی که مشمول مقررات دابلین می‌شوند ادامه دارد. بر اساس قرارداد دابلین، کشوری مسئول رسیدگی به تقاضای پناهندگی یک پناهجو است که فرد متقاضی از آنجا وارد اتحادیه اروپا شده باشد. بر اساس این قرارداد آلمان می تواند پناهجویانی را که از طریق ایتالیا یا دیگر کشورهای عضو اتحادیه وارد آلمان شدهاند را به این کشورها بازگرداند.
در حال حاضر در آلمان 250 هزار پناهجو زندگی می‌کنند که تقاضای پناهندگی آنها رد شده است و باید بر اساس قانون اخراج شوند. اما امکان برگرداندن آنها به کشورشان وجود ندارد زیرا فاقد مدارک شناسایی مورد نیاز هستند.
اخراج پناهجویان بر اساس قرارداد دابلین بارها با انتقاد سازمان‌های حقوق بشری و مدافعان حقوق پناهجویان روبرو شده است. اولا بلپکه، سخنگوی داخلی حزب چپ آلمان ضمن انتقاد از اخراج‌های سه ماه نخست سال جاری گفت که به‌ویژه بازگرداندن پناهجویان به ایتالیا کاری نادرست است. او گفت: «سیستم رسیدگی به تقاضای پناهندگی در ایتالیا کاستی‌های فراوانی دارد و بسیاری از پناهجویان در این کشور بی‌سرپناه هستند و حتی به مواد دارویی یا خوراکی دسترسی ندارند».
روز پنج‌شنبه 7 تیر 1397 سران اتحادیه اروپا که در بروکسل نشستی دو روزه برای رسیدگی به معضل پناهندگی برگزار کردند. در این نشست طرحی ارائه شد که بر اساس آن پناهجویان تا زمانی که در مورد پناهندگی آنان تصمیمی گرفته نشده در خارج از مرزهای اتحادیه اروپا نگهداری شوند.
فدریکا موگرینی٬ مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در این باره گفت که این طرح با همفکری کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان (UNHCR) و سازمان جهانی مهاجرت (IOM) تهیه شده است. موگرینی البته به جزئیات این طرح نپرداخت. او تنها گفت که این اردوگاه‌ها نه حقوق بین‌الملل را نقض می‌کنند، نه موازین حقوق بشر را.
سازمان‌های غیردولتی به‌شدت این توافق را محکوم کرده‌اند. آنها گفته‌اند این توافق، به پناهجویان آسیب‌پذیر و کسانی که می‌خواهند جلوی کشته‌شدن آنها در دریای مدیترانه را بگیرند خیانت می‌کند.
چندی پیش فلیپو گراندی، کمیسار عالی سازمان ملل در امور پناهندگان گفت که اتحادیه اروپا آمادگی لازم برای بحران مهاجرت تازه ندارد. گراندی در گفت‌وگو با روزنامه آلمانی ولت گفت: «حکومت های اتحادیه اروپا در یک مسیر نیستند. شماری از آنان پناهجویان را به عنوان تهدید معرفی می‌کنند. اروپا حالا هم برای یک بحران مهاجرت آماده نیست.»
گراندی تاکید کرد که اروپا باید این مسئولیت را بپذیرد که با بحران مهاجرت در شرق میانه، افریقا، امریکای لاتین و آسیا مقابله کند. به گفته کمیسار عالی سازمان ملل در امور پناهندگان، اروپا باید نسبت به خاتمه بخشیدن تنش در لیبی تلاش کند چرا که وضعیت پناهجویان در این منطقه در حال بدتر شدن است. گراندی تصریح کرد: «موج پناهندگی باید مدیریت شود.»
اخباری که از اردوگاه های نگهداری پناهندگان منتشر می شود، بسیار نگران کننده است. تمامی اردوگاه هایی که در یونان و ایتالیا وجود دارد جمعیتی بیش از ظرفیت دارند، و از سوی دیگر رفتار با مهاجران بسیار خشونت بار است.
روزنامه انگلیسی گاردین در گزارشی در خصوص می نویسد: «سران اتحادیه اروپا پناهجویان را نه به چشم یک انسان بلکه به عنوان مجموعه‌ای از اعداد و ارقام می‌نگرند. پناهجویان می‌میرند اما سران اروپا می‌خندند؛ اروپا درگیر یک بحران مهاجرتی نیست؛ به یک بحران انسانی مبتلاست. از دید سران اروپا، پناهجویان و مهاجران، انسان نیستند، آمارند، خوراکی‌اند برای کارزارهای نفرت‌انگیز سیاسی.»
نشریه آلمانی اشپیگل نیز طی گزارشی در مورد وضعیت اسفناک پناهجویان در کشورهای اروپای شرقی در گزارشی با عنوان «خشونت علیه پناهجویان؛ هیچ واژه‌ای نمی‌تواند این جهنم را توصیف کند» می نویسد: «این افراد در جست‌وجوی امنیت بودند، اما در اردوگاه‌هایی با شرایط نامناسب نگهداری شدند و پلیس هم با آنها بدرفتاری می کند. آنها با رویای زندگی بهتر و امن، با سختی خود را به اروپا رسانده‌اند، اما برای بسیاری از پناهجویان مصیبت‌ها تمام نشده‌است.»
به نظر می رسد مشکل اصلی و اولیه سیاست‌های اروپا این است که در مورد مهاجرت دید درازمدت وجود ندارد. ناآرامی های موجود در خاورمیانه که بسیاری از آنها با سکوت اروپا و حمایت آمریکا ایجاد شده، باعث می شود موج مهاجرت همچنان ادامه داشته باشد و لازم است اروپا سیاستی واحد و دراز مدت در این خصوص در پیش بگیرد.
منبع: خبرگزاری ایرنا