مقدمه

روز جهانی پناهندگان در میانه بحران همه گیری بیماری کووید 19، با رویکردی متفاوت در سازمان ملل متحد و سایر نهادهای وابسته به آن  برگزار می شود. رویکردی که محوریت آن تاثیری است که این همه گیری بر وضعیت پناهندگان در سراسر جهان می گذارد. از سوی دیگر کارشناسان حوزه پناهندگی در سازمان ملل متحد ، بر این باورند که پناهندگان و جامعه مهاجران در سراسر جهان علاوه بر تاثیر پذیری از همهگیری این بیماری، می توانند در جوامع میزبان خود بسیار تاثیر گذار باشند. همه گیری بیماری کووید 19  در کشورهای میزبان پناهندگان به خوبی نشان داد که چگونه برای مبارزه همه باید با یکدیگر همکاری نمایند و چگونه هر اقدامی می تواند موثر باشد.  جوامع پناهندگان و یا مهاجران در کنار مردم برای مبارزه با ویروس کرونا تلاش کردهاند. و از سوی دیگر نهادهای غیر دولتی نیز در سراسر جهان برای مبارزه با بیماری و ارتقا و ایمن سازی جامعه پناهندگان و مهاجران به کمک دولت ها آمدند.

هر قدمی حساب می شود

بنا بر گزارش کمیساریای عالی پناهندگان، جامعه پناهندگان همچنین در برابر ویروس کرونا بسیار آسیب پذیر هستند و کشورهای میزبان نیز می بایست برای حفاظت از حقوق سلامت آنان با برداشت قدم هایی موثر نسبت به ارتقا حقوق پناهندگان نیز در این ایام اقدام نماید. گزارش 18 ژوئن کمیساریای عالی پناهندگان نشان می دهد که 79 میلیون در سراسر جهان از خانه های خود رانده شده اند. جمعیتی به بزرگی یک کشور که ایمنی و حفاظت از حق سلامت آنان ، علاوه بر احترام به مبانی حقوق انسانی برای جوامع میزبان نیز بسیار ضروری است.   در بحران کرونا  تهدید بیماری همه گیرکووید19، در جوامع پناهندگان، به شدت افزایش می یابد، کمیساریای عالی پناهندگان تهدیداتی که پناهندگان را مورد هدف قرار داده است بدین شرح اعلام کرده است:

 ????گسترش اطلاعات غلط در مورد  پناهندگان و نحوه زندگی آنان،

 ????پناهجویان که از شرایط وخیم فرار می کنند، به دلیل سیاست های ضد مهاجرتی بسیار سخت  و بسته شدن مرزها ، در معرض خطر می باشند،

 ????در سرتاسر جهان ، پناهندگان و پناهجویان از  بیگانه هراسی رنج می برند و کووید 19 این مساله را شدت بخشیده است

 ????پناهندگان در مناطقی که دسترسی به خدمات دولتی مانند مراقبت های پزشکی محدود است ، به سر می برند .

با توجه به این تهدیدات سازمان ملل متحد،  روز جهانی پناهندگان – 20 ژوئن –  را فرصتی برای اقدام می داند که پناهندگان و جامعه محلی را با یکدیگر در بحبوحه کرونا آشتی دهد. در این میان تجربه ایران شاید بتواند به عنوان الگویی صحیح در مبارزه با کرونا محسوب شود.

تلاش نهادهای مردمی و کمک دولت وضعیت را در ایران به شکلی بسیار متفاوت تر از سایر کشورهای میزبان پناهندگان درآورده است. در کشور ما کمک متقابل جامعه محلی، دولت و جامعه پناهندگان، در مبارزه با کویید 19 بسیار در خور توجه بوده است.

????قدم های موثر

رایگان کردن خدمات درمانی برای پناهندگان و مهاجرانی که به بیماری مبتلا شده اند، بسیار قابل تامل است. همچنین تلاش و همکاری متقابل نهادهای مدنی در مبارزه با وضعیت پیش آمده اقتصادی ناشی از بحران کرونا نیز بسیار درخور توجه بوده و انجمن حامی نیز در این راستا تلاش داشته است تا با استفاده از امکانات خود نسبت به بهبود وضعیت پناهندگان عمل نماید.

در ایام شروع کرونا موجب شد تا بسیاری از مشاغل و کسب وکارها، تعطیل شوند  و بسیار از مهاجران و پناهندگان، کار خود را بهصورت موقت یا دائم از دست داده و بخشی از آنان، بواسطه  قطع شدن درآمد سرپرست خانوار، نیازمند حمایتهای معیشتی بودند.  همکاران انجمن حامی در مراکز  خدمات جامع اجتماعی حامی در مشهد، سمنان و قم و تهران، از همان روزهای آغازین بحران، برخی از  خانوادههای در معرض آسیب را شناسایی و  با کمک خیر ین و بعضا برخی از  نهادهای دولتی، توانستند در دو فاز، به توزیع بسته های حمایتی در میان جامعه پناهندگان بپردازند.

انجمن حامی همچنین توانست تا با پیگیریهای خود دسترسی دانش آموزان اتباع خارجی به امکانات سامانه آموزشی “شاد” و پشتیبانی تحصیلی دانشآموزان مراکز آموزشی در ایام  کرونا، را از آموزش و پروش خواستار شده و در اجرای این برنامه برای جامعه پناهندگان تاثیر گذار باشد. انجمن حامی با شروع بحران همه گیری بیماری کووید 19 در ایران، با استفاده از ظرفیت های جامعه پناهندگان و تمایل آنان برای کمک و تاثیر گذاری و همچنین  برای کمک به ارتقا سلامت و ایمنی جامعه، کارگاه های خود را در مراکز مشهد و سمنان برای تولید ملزومات بهداشتی مبارزه با کرونا تغییر کاربری داده و از همان روزهای اول شروع بحران همه گیری کرونا به کمک پزشکان و کادر درمان در استان های مشهد و سمنان آمد.

◀️???? یادداشت حامی به مناسبت روز جهانی پناهنده (قسمت دوم)

در کارگاه های خیاطی حامی، بانوان و دختران مهاجر و پناهنده، آموخته های خود را به کار بستند تا نشان دهند چگونه جامعه پناهندگان می تواند برای همیاری و همدلی با جامعه میزبان قدم های خود را بردارد.

????در این راستا   مرکز کار آفرینی بانوان حامی در مشهد، از هفته های ابتدایی اسفندماه تا کنون، با تولید روزانه بیش از680 هزار ماسک و حدود 300  پوشش مخصوص کادر درمانی، توانسته است  با افزایش ظرفیتهای لوازم بهداشتی و پزشکی، بخشی از نیاز کشور را در مبارزه با کرونا، تامین نماید.

????همچنین  در راستای خدمات بشردوستانه، بانوان مراکز حامی، بیش از ده هزار ماسک بهداشتی تولید کرده و برای کادر پزشکی افغانستان ارسال کردند.

✅نتیجه

گزارش های سازمان ملل متحد نشان می دهد که برنامه های پشتیبانی، حمایتی برای کمک به خانواده های پناهنده و پاسخگویی نسبت به  تأثیرات بیشمار اقتصادی-اجتماعی – آموزشی  این بیماری برای جامعه پناهندگان و مهاجران ، نمی توانند متوقف شوند، زیرا  این بحران در صورت کنترل نشدن می تواند همه اقشار یک جامعه را تحت تاثیر قرار دهد و تبعات بیشتری را در “پسا کرونا”، بر دولت ها تحمیل نماید. تجارب انجمن حامی نیز در مواجه با بحران کرونا نشان می دهد که چگونه همکاری میان جامعه میزبان و مهاجران و پناهندگان، می تواند حقوق انسانی را ارتقا بخشیده و راه را برای مقابله با بحران ها آماده سازد. بنابر این انجمن حامی بر این باور است که پر کردن شکاف های زیرساختی و اطمینان از در دسترس بودن بهداشت برای همه می بایست از اولویت همه دولت ها در مبارزه با کووید 19 باشد.