جزییات طرح ساماندهی کودکان کار، در کافه‌خبر خبرآنلاین با حضور موافقان و مخالفان طرح در هفته گذشته بررسی شد.
مدیرعامل انجمن حامی در حوزه فعالیت انجمن حامی در این طرح به مواردی اشاره نمود:
اشرفی گفت: “آنچه که در این طرح احساس کردیم می‌توانیم موثر باشیم علیرغم انتقادات بی‌شماری که در سال‌های گذشته نسبت به چگونگی اجرای طرح داشتیم این بود که یکی از نقاط ضعف جدی این طرح‌ها را عدم پایش فردی و اجتماعی از این کودکان و نبود هر گونه رویکرد میان‌مدت و بلندمدت اجرایی برای بهبود وضعیت کودکان بود. موضوعی که تقریبا از سال ۸۴ هر دو سال یک‌بار به صورت فراگیر اجرا شده و تنها اتفاقی که نیافتاده این بود که هیچ گزارش مستندی از جامعه هدف، ترکیب اجتماعی و اقتصادی آنها، مشکلات و مسائل عمومی و ویژه آنها و نیز راهکارهای میان‌مدت و بلندمدتی است که حداقل بخش‌های مختلف دولتی و متولی رفاه اجتماعی برای کودکان کار می‌توانستند ارائه و اقدام کنند؛ یعنی متاسفانه در مقاطعی این کودکان کنترل و نگهداری کوتاه مدت شده بدون اینکه سیاست، برنامه و اقدامی برایشان در نظر گرفته شود که همین رویکرد موجب شده نه تنها شاهد هر گونه اقدام مثبت و موثر در بهبود وضعیت کودکان نباشیم بلکه روز به روز حداقل بر تعداد این کودکان افزوده شود.
سال ۹۶ درجلسه‌ای که با حضور فرماندار تهران در مرکز یاسر برگزار شد یکی از مخالفین اجرای طرح بودیم و علت آن هم دقیقا نقاط کور فراوانی بود که هم در اجرا و هم در فقدان چشم انداز برنامه‌ای وجود داشت؛ اما امسال زمانی که همکاری در این طرح به حامی پیشنهاد شد، دقیقا با این هدف عمده این همکاری در حاشیه را پذیرفتیم که بخش‌های مرتبط دولتی از ظرفیت کارشناسی لازم برای شناخت تخصصی موضوعات مربوط به کودکان کار و به‌خصوص کودکان اتباع خارجی و نیز چگونگی تعامل و برخورد با این پدیده رو به رشد برخوردار نبوده و نیست و این مساله بیش از آنکه یک مساله سخت افزاری باشد یک مساله نرم افزاری است و با پدیده‌های اجتماعی که از جنس نرم هستند نمی‌توان برخورد صرف فیزیکی و رویکرد سخت مکانیکی داشت.
ما احساس می‌کردیم در مسیر اصلاح رویکرد و سیاست‌گذاری‌های دولت در حوزه کودکان کار حتی یک گام هم بتوانیم موثر باشیم؛ باید از همان ظرفیت محدود هم استفاده کنیم و دقیقا در این طرح نقش ما پایش فردی، خانوادگی و اجتماعی این کودکان است. کودکانی که سال‌های سال است در کنار ما راه می‌روند، زندگی می‌کنند، کار می‌کنند، آسیب می‌بینند و انواع خشونت‌های پیدا و پنهان در خیابان و کار را تحمل می‌کنند، اما هیچکدام از ما اطلاعات مبنایی و آسیب‌شناسی مناسبی از این انسان‌های کوچک که هر کدام به دلیلی قربانی ناکارآمدی‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جوامع هستند نداریم و از این روست که حتی برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات سازمان‌های غیر دولتی فعال در این بخش هم روبنایی و سطحی و فاقد رویکرد دراز مدت و پایدار است.”
مدیرعامل انجمن حامی در گفتگو با خبرآنلاین به این اشاره نمود که حامی مسئولیت حقوقی در قبال ترخیص کودکان از مراکز بهزیستی در طرح ساماندهی کودکان کار ندارد
اشرفی ضمن اشاره به تغییر جنس کودکان کار خیابانی در طول این سالها، به انتقادات وارد شده درباره‌ی کند بودن روند ترخیص این کودکان از مراکز بهزیستی پاسخ داد:
“در ابتدا نکته قابل توجهی که حداقل در یک سال گذشته با آن روبه‌رو بودیم، بروز تغییراتی در ترکیب و جنس کودکان کار و خیابانی بود. کودکانی که اتفاقا رابطه چندانی با سازمان‌های غیر دولتی فعال در حوزه‌های کار کودک نداشتند و به نظر آسیب‌زده و سطح آسیب‌پذیری‌شان هم به مراتب بالاتر بود.
درصد قابل توجه و نگران کننده‌ای از این بچه‌ها، بچه‌هایی هستند که قاچاق شده‌اند و در اینجا در قالب‌های مشخص و سازمان‌دهی شده‌ای به کار گمارده شده‌اند. چگونه می‌توانیم نسبت به کودکان کم و سالی که بدون اراده شخصی و قدرت انتخاب، در یک چرخه تبهکارانه از خانواده جدا شده و در یک مسیر کاملا خشونت‌بار و خطرناک وارد خیابان‌های ما شده‌اند بی‌تفاوت باشیم و حساسیتی نشان ندهیم.
موضوع مهمی که کنوانسیون‌های بین‌المللی متعددی همچون پیمان نامه حقوق کودک بر آن اشاره موکد داشته و اتفاقا دولت‌های عضو و سازمان‌های غیردولتی متعهد و مسئول را موظف کرده نسبت به موضوع قاچاق کودکان حساس بوده و اقدام موثر داشته باشند.
مدیرعامل انجمن حامی در پاسخ به این سوال که آیا ان‌جی‌اوی حامی منابع کافی مادی و انسانی برای بازدید از منازل و توانمندکردن خانواده‌ها دارد گفت: قطعا یک پشتوانه نیرو و منابع انسانی مجرب و مطلع در این حوزه تخصصی را بعد از دو دهه تلاش مستمر و هدفمند در حوزه مهاجرین و پناهندگان را به همراه داریم اما برای پیشبرد اجرایی طرح منابعی هم از سوی مراجع ذیربط در اختیارمان قرار گرفته است. در گام اول شما باید چارچوب استقلال در تصمیم گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌های سازمانی و داخلی سازمان‌های غیر دولتی را به رسمیت بشناسید و از متولی‌گری در تصمیم و اقدام سایر سازمان‌ها دست بردارید و ثانیا اظهار نظر غیر مسئولانه مسئول مرکز نگهداری یاسر را علیرغم اینکه رسما پیگیری کرده و خواهیم کرد را از سر عدم اشراف به قوانین و مقررات جاری در کشور می‌دانیم که اصولا یک امر حاکمیتی در تعیین سرنوشت یک کودک را به هیچ نهاد غیر دولتی نمی‌سپارند.
در پایان وی به این اشاره کرد که قطعا نقدهای فراوانی در سیاستگذاری‌ها و برنامه‌های اجرایی دولت در برخورد با پدیده‌های اجتماعی خرد و کلان از جمله پدیده کودکان کار و خیابان وجود دارد و همینطور قطعا بخش‌های قابل توجهی از روند رو به رشد این پدیده اجتماعی به ناکارآمدی سیاست‌های اجتماعی و اقتصادی در کشور و نبود رویکرد «مساله محوری» و «الزام توجه به نگرش های کارشناسی» و نیز «فقدان برنامه‌هایی با رویکرد آینده‌پژوهی» است اما در عین حال تمام دلایل برشمرده در بالا این اجازه را به ما نمی‌دهد که تا اصلاح تمام این ناکارمدی‌ها سکوت کنیم و در برابر خشونت‌های غیر قابل انکاری که هر لحظه و ساعت در شبانه روز به کودکان در محیط‌های ناسالم کار و خیابان‌ها وارد می‌شود، منفعل بمانیم و شاهد قربانی‌شدن هر چه بیشتر کودکان کار باشیم. حوزه رفاه اجتماعی در کشور جدی‌ترین نقش را در انحراف از برنامه‌های حمایتی از کودکان دارد که در اینجا باید پاسخگویی مناسبی را داشته باشد.
نقش حامی در جمع‌آوری اطلاعات و پایش این کودکان و نیز تسهیلگری برای شناسایی آسیب‌هایی که به این کودکان وارد می‌شود و همینطور ارائه راهکارهای اجرایی برای بهبود وضعیت این کودکان در حد توان و ظرفیت کارشناسی، نقشی است که اتفاقا متعهدانه پذیرفته شده و تا جایی که فرصت و امکان حضور مستقل برایمان فراهم شود، این نقش را ایفا می‌کنیم.
موضوع ترخیص این کودکان بار کاملا حقوقی و اجرایی دارد و مسئولیت آن حداقل در بخش مربوط به کودکان اتباع خارجی با اداره کل اتباع و مهاجرین خارجی استانداری تهران است و موضوعی نیست که یک بخش حاکمیتی بخواهد آن را به یک سازمان غیر دولتی واگذار کند.
اگر همکاران انجمن حامی در مراکز نگهداری بهزیستی حضور دارند به دلیل حمایت از شرایط و وضعیت این کودکان و تسهیلگری برای شناسایی و بازگرداندن آنها به آغوش خانواده و تحمل کمترین آسیب از ناهنجاری‌های غیر کارشناسی است که متاسفانه در برخی از این مراکز نگهداری وجود دارد.”
برای خواندن متن گفتگوی این میزگرد می توانید به لینک سایت خبرآنلاین مراجعه کنید: