این روزها با نزدیک شدن به ماه مهر و بازگشایی مدارس، شاهد گسترش پویشی در فضای مجازی از سوی کاربران ایرانی بودیم به نام #ازمهرجانمانند. این پویش، بر حق تحصیل کودکان مهاجری تأکید دارد که به دلایل متعدد از تحصیل بازمانده‌اند.
موجی كه در توييتر به پا شد نمونه‌ای بود از فعاليت‌های مدنی، يكی از دلايلی كه به قول رییس هيأت مديره انجمن حمايت از زنان و كودكان پناهنده (حامي) سبب شده تا امسال وضعيت ثبت‌نام كودكان افغان در مدارس ايرانی به شدت نسبت به سال‌های گذشته بهتر شود. فاطمه اشرفی در مصاحبه‌ای با اعتماد توضیح داد: «سال گذشته با وجود همه آماده‌سازی‌ها و رفع مشكلات قانونی و آيين‌نامه‌ای، فقط ١٠ درصد از جمعيت هدف ما توانستند از اين امكان قانونی براي تحصيل استفاده كنند. يكي از دلايل مسأله اطلاع‌رسانی بود كه به صورت گسترده‌ای انجام نشد و يكي از مشكلات جدی ديگر موانع انسانی بود. مديران برخی مدارس و برخي مسئولان استانی و محلی بعضا به اجرای اين ماجرا عقيده‌ای نداشتند و اين باعث شد كه ما شكايت‌های بسياری از سوی خانواده‌های افغان دريافت كنيم كه در برابر ثبت‌نام بچه‌های آن‌ها مقاومت شده است و اعمال سليقه‌های شخصی باعث شد برخی از بچه‌ها ثبت‌نام نشوند. خوشبختانه امسال در نتيجه حساسيت‌سازی‌های اجتماعی و حضور گسترده نهادهای مدنی در تعامل با اداره اتباع و وزارت كشور (BAFIA) و سطوح مختلف آموزش‌وپرورش اين موانع به‌شدت كم شده است.»
وی افزود هنوز تا رسيدن به حالت ايده‌آل و برابر شدن حق دسترسی كودكان افغان و ايرانی به تحصيل راه درازی مانده است، اما دستاوردهای امسال نشان می‌دهد كه می‌توان به آينده اميدوار بود: «تا همين الان ٦٠ هزار كارت حمايتی جديد توسط اداره اتباع صادر شده است. يعنی ٦٠ هزار مورد جديد جدای از كسانی كه سال گذشته اين كارت را دريافت كرده بودند. اینکه چه تعداد از دریافت‌کنندگان این کارت در نهایت در مدارس ثبت‌نام شوند را البته باید با رسیدن مهر و پایان یافتن ثبت‌نام‌ها بررسی کرد. موضوع مهم این است که موانع انسانی برای ثبت‌نام این کودکان و رفتار تبعیض‌آمیز بسیار کاهش داشته است.»
رييس هيأت مديره انجمن حامی مي‌گويد كه در حال حاضر مشكل عمده در تحصيل كودكان افغان، مشكلات سخت‌افزاری مانند سكونت در حاشيه شهرها و سختی دسترسی به مدارس و مؤسسات آموزشی است. مسأله‌ای كه گريبان كودكان حاشيه‌نشين، چه افغان و چه ايرانی را گرفته است. اشرفی به مسأله كبر سن هم به عنوان يكی از مشكلات اشاره دارد: «برخی دانش‌آموزان خارج از سن قانونی مربوط به يک مقطع تحصيلی يا همان كبر سن نمی‌توانند وارد نظام آموزشی شوند. اين يكی از مشكلات بزرگ در سر راه تحصيل كودكان افغان بود كه مثلا از ١٠ سالگی تازه می‌خواستند مدرسه را شروع كنند و از آنجايی كه خيلی به ندرت پيش می‌آيد آموزش‌وپرورش ما با چنين مشكلات جمعی گسترده‌ای روبه‌رو شود، در چنين مواردی طول می‌كشد تا راه‌حلی برای آن داشته باشد. حالا ما مذاكراتی با نهضت سوادآموزی داشته‌ايم و اين مركز در حال آماده‌سازی خود برای جذب اين دسته از دانش‌آموزان است تا بتوانند به تحصيل بپردازند.»
انجمن حامی که شعار «حتی یک کودک بازمانده از تحصیل زیاد است» را سرلوحه امور خود قرار داده، امیدوار است این شعار با همکار نهادهای مربوطه به حقیقت بپیوندد.