روز جهانی مهاجران یک رویداد سالانه است که در ۱۸ دسامبر، برگزار می‌شود. این روز توسط یونسکو (سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد) نامگذاری شده است.
مهاجرت عبارت‌است از جابه‌جایی مردم از مکانی به مکانی دیگر برای کار یا زندگی. مردم معمولاً به دلیل دور شدن از شرایط یا عوامل نامساعد دورکننده‌ای مانند فقر، کمبود غذا، بلایای طبیعی، جنگ،بیکاری و کمبود امنیت مهاجرت می‌کنند. دلیل دوم می‌تواند شرایط و عوامل مساعد جذب کننده مانند امکانات بهداشتی بیشتر، آموزش بهتر، درآمد بیشتر و مسکن بهتر در مقصد مهاجرت باشد
تئوریهای سنتی مهاجرت بین موارد «عوامل رانده شدن» و عوامل جذب و کشش «تفاوت و تمایز قائل می‌شوند که عوامل راندن و رانده شدن در وهله اول به تحریک و انگیزش افراد برای مهاجرت از کشور مبدا باعث می‌شود.
موانع مهاجرت فقط مسائل قانونی نیستند. مهاجران هنگام ترک کشورشان باید خیلی چیزهای مورد علاقه را از قبیل: خانواده، دوستان، شبکه حمایتی، و فرهنگ خود راهم ترک گویند. آنها هم‌چنین باید دارایی‌های خود را به مقدار زیاد به پول نقد تبدیل کنند که خرج مسافرت و مهاجرت خود را تامین کنند. وقتی که آنها به کشور جدید می‌رسند با خیلی چیزهای غیرمطمئن و پیش بینی نشده مانند پیدا کردن کار، محلی برای زندگی کردن، قوانین جدید، الگوهای فرهنگی جدید، زبان جدید یا مسائل مربوط به لهجه زبانی، احتمالاً فاشیسم و نژادگرایی و سایر رفتارهای مخالف خود و خانواده خود مواجه می‌شوند.
بر طبق ماده ۱۳ اعلامیه بین‌المللی حقوق بشر شهروندان نبایستی ممانعتی در ترک کشور خود داشته باشند. اینجا قوانین مشابهی در مورد ورود افراد غیر شهروند وجود ندارد. آنهایی که تمایز و تفاوت در زمینه‌های قانونی را رد می‌کنند، می‌گویند که آزادی رفت‌وآمد هم در داخل یک کشور و هم میان کشورهای مختلف یک حق بشری مهم و اساسی است، و سیاستهای محدود کننده مهاجرت، اگر کشورها و دولتهایی این حق آزادی رفت‌وآمد و کوچ کردن را رد کنند در حقیقت حقوق وآزادی بشریت را رد کرده‌اند. اینجا توجه به این نکته لازم است که آزادی برای حق ورود، به خودی خود برای مهاجران، کار، مسکن، مراقبت بهداشتی یا شهروندی و اقامت را تضمین نمی‌کند.
«مهاجرت می تواند به عنوان ابزاری قوی در جهت رشد اقتصادی پویا تلقی و به میلیون ها نفر اجازه فرصت های جدید را دهد» ؛ آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد
در طول تاریخ انسانی، مهاجرت، اراده فرد برای غلبه بر ناکامی و زندگی بهتر بوده است. امروزه جهانی سازی، همراه با پیشرفت ارتباطات و حمل و نقل، تعداد زیادی از افرادی را متمایل به حرکت به مکان های دیگر می کند. این تمایل عصر جدید بشری چالش ها و فرصت هایی را برای جوامع سراسر جهان ایجاد کرده است.
میان مهاجرت و توسعه ارتباط روشنی وجود دارد که ممکن است باعث بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی نیز شود. مهاجرت در جهان امروز با عناصر غیر قابل پیش بینی نیز همراه شده است. این چالش ها و مشکلات مهاجرت بین المللی نیازمند به همکاری و اقدام جمعی بین کشورهاست.
سازمان ملل متحد، با هدف ایجاد گفتمان و تعامل بیشتر میان کشورها و در پی ایجاد فرصت های تبادل تجربه و همکاری های موثر و مشترک بوده است.
در 19 سپتامبر 2016، مجمع عمومی سازمان ملل متحد در اولین اجلاس سران خود در رابطه با پناهندگان و مهاجران و به منظور حفاظت از آنان، تعهداتی را به صورت اعلامیه نیویورک برای پناهندگان و مهاجرین به رسمیت شناخته است.
اعلامیه نیویورک، اهمیت نظام حفاظت بین المللی را مورد توجه قرار داده و نشان دهنده تعهد کشورهای عضو به تقویت و ارتقای سازوکارهای محافظت و حمایت از مردم است. این اعلامیه می تواند پیش نویسی برای تصویب دو پیمان جهانی جدید در سال 2018 باشد که عبارتند از : قرارداد جهانی درباره پناهندگان و قرارداد جهانی برای مهاجرت امن.
سازمان بین‌المللی مهاجرت یک سازمان بین‌المللی دولتی است. این سازمان در ابتدا در حدود سال ۱۹۵۱ میلادی به عنوان یک کمیته دولتی بین‌المللی برای اروپاییان برای کمک کردن به اسکان دوباره مردمی که در طی جنگ جهانی دوم آواره شده بودند، تأسیس شد.
در جدیدترین آمار، ۱۷۲ کشور عضو این سازمان هستند و این سازمان در بیش از ۱۰۰ کشور دارای نمایندگی هایی می باشد.