کارگاه آموزشی گزارشگری اخلاقی در حوزه کودکان پنجم مرداد ماه با حضور جمعی از خبرنگاران و فعالین رسانه های مختلف برگزار شد.
مدرس کارگاه بابک عسکریان، مشاور سابق یونیسف بود. سرفصل های این کارگاه عبارت بودند از حقوق کودک، حقوق کودک و رسانه، موانع احقاق حقوق کودک و اصول گزارشگری اخلاقی در حوزه کودکان.
از جمله قوانین مهم بین المللی پیرامون حقوق کودک می توان پیمان نامه حقوق کودک را نام برد که یک کنوانسیون بین‌المللی است و حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کودکان را بیان می‌کند. عسکریان در ابتدای جلسه عنوان کرد: این پیمان نامه 54 ماده و سه ماده الحاقی دارد، یکی درباره‌ی مشارکت کودکان در نزاع مسلحانه است، دومی مربوط به خرید و فروش کودکان و استفاده در پورنوگرافی است و سومی- جدیدتر از دو مورد دیگر- این است که کمیته کودک هر 8 سال یک بار گزارشهایی از کشورهای مختلف می‌گیرد و آنها را بررسی می‌کند.
وی با بیان اینکه حقوق این کنوانسیون با الگوبرداری از حقوق بشر نوشته شده است؛ آنها را به 4 دسته تقسیم کرد: 1- کودک نمی‌تواند کار کند2- حق بقا 3- حق تغذیه مناسب 4- بهره‌برداری از زندگی با استانداردهای مناسب و افزود: حق دسترسی به آموزش، فعالیتهای فرهنگی و دسترسی به اطلاعات، مانند بزرگسالان برای کودکان هم باید در نظر گرفته شود.
مدرس دانشگاه نورث وسترن با تاکید بر اینکه 4 اصل در تمام مواد حقوق کودکان باید رعایت شود، این اصول را بر شمرد: 1- کودک یعنی فردی که کمتر از 18 سال سن دارد.2- اصل عدم تبعیض3- صدا و نظر کودک باید شنیده شود4- منافع عالی کودک.
عسکریان در ادامه به توصیه‌های کمیته حقوق کودک درباره‌ی رسانه اشاره کرد و گفت: تصویر ارائه شده از کودک یا تعریف مطرح شده از کودک اجتماعی مهم است. اگر نوجوانان را افراد بی‌مسوولیت جلوه دهید، روی برخورد با او تاثیر می‌گذارد. باید به این نکته توجه کرد که آیا تصویر کودک در ذهن شما با آنچه او در ذهن خود دارد هماهنگ است یا خیر؟ بعضی از کلیشه‌هایی که در به تصویر کشیدن کودکان در رسانه وجود دارد، روی قضاوتها تاثیر گذار است و گاه بر اساس آن، کودکان به شکل افرادی بی‌ارزش نمود پیدا می‌کنند.
عسکریان که از فعالان برنامه‌های بشر دوستانه برای کمک به پناهندگان در خلال جنگ افغانستان و عراق در دو دهه گذشته بوده و همکاری های گسترده‌ای هم با سازمانهای غیر دولتی در سطح ملی و بین‌المللی داشته است؛ در پایان این کارگاه به معرفی مواردی پرداخت که در زمینه‌ی مصاحبه و گزارشگری از کودکان باید مد نظر قرار بگیرد. همان اصول گزارشگری مبتنی بر اخلاق که یونیسف تبیین کرده است
حقوق کودک نباید نقض شود. به عنوان مثال نباید کودک را برای انجام مصاحبه تحت فشار روحی قرار داد.
-باید به حریم خصوص و هویت کودک احترام گذاشت.
-کودک باید برای مصاحبه رضایت داشته باشد و تشخیص بدهد که درحال گزارش دادن است. از همین رو برای انجام مصاحبه باید از قیم رضایت گرفته شود.
-کودک باید مشارکت داشته باشد.
– باید به منافع عالی کودک توجه شود. یعنی باید مشخص باشد که تهیه گزارش از یک کودک چه تاثیری روی زندگی همان کودک، خانواده‌اش و سایر کودکان می‌گذارد. اگر سن او به قدری باشد که خودش متوجه نباشد چه کار می‌کند، در صورتی که ما بدانیم این کار برای او خوب نیست نباید انجام دهیم.
-اگر انتشار تصویر او ممکن است مورد اقدام تلافی‌حویانه قرار بگیرد، باید از انتشار آن جلوگیری کرد یا این که آن را ناواضح چاپ کرد.
– اجازه مصاحبه با کودکان باید رسمی و کتبی باشد زیرا ممکن است پس از آن اعتراض هایی صورت گیرد و به عنوان مثال گفته شود مصاحبه تحت فشار انجام شده است.
-فضای مصاحبه از نظر روانی باید آرام باشد.
-از انگ زدن باید جلوگیری شود. به عنوان مثال در مصاحبه با کودکان افغان نباید به آنها از جمله‌ای مانند ” شما که غیر قانونی هستید” استفاده کرد.
-برای کسانی که این انگها مشکل‌ساز می‌شود، باید از نام مستعار استفاده شود. همچنین کودک‌سربازها، مجرمان و کسانی که خود یا والدینشان ایدز دارند، باید با نام مستعار معرفی شوند.
– اگر از زبان کودک در مصاحبه ای مسائلی را به عنوان حقیقت می‌آوریم، صحت آن را از بخش های دیگر هم باید تایید کنیم.
