اولین «نشست بین المللی بررسی جنبه های اخلاقی ارایه خدمات سلامت به پناهندگان افغان در ایران» روز سه شنبه با حضور جمعی از مسوولان وزارت بهداشت، سازمان ملل متحد و به همت انجمن حامی و سازمان نظام پزشکی در برج میلاد برگزار شد.

سخنرانان در دو بخش صبح و بعد از ظهر صحبت های خود را ارایه دادند و در انتهای جلسه گفتگوهایی یان شرکت کنندگان صورت گرفت و حاضران ایده هاشان را با یکدیگر درمیان گذاشند.

در ابتدای نشست، خانم فاطمه اشرفی مدیر انجمن حمایت از زنان و کودکان پناهنده (حامی) با بیان اینکه ایران جزو بزرگترین کشورهای پناهنده پذیر دنیاست، افزود: 950 هزار نفر مهاجر رسمی ، همچنین یک میلیون و 500 هزار به طور غیر رسمی وفاقد کارت اقامت  از کشور افغانستان در حال حاضر در ایران حضور دارند. وی گفت امروز با نسل های دوم و سوم پناهندگان افغان روبه رو هستیم و این نسل در قالب مسایل آموزشی، اجتماعی و فرهنگی ما ادغام شده است و نباید آنها را نادیده گیریم.

 در ادامه رییس کل سازمان نظام پزشکی برگزاری این نشست را فرصت خوبی برای بررسی آسیب شناسانه ارایه خدمات سلامت به پناهندگان افغان دانست و افزود باید به راهکارهایی برسیم که ارایه خدمات سلامت به مهاجران افغان بهترشود. علیرضا زالی با اشاره به این موضوع که بیش از سه دهه از حضور پناهندگان افغان در ایران می گذرد،  قرارداشتن بسیاری از پناهندگان را در انتهای سن میانسالی و ابتدای کهنسالی که باعث می شود ارایه خدمات سلامت به آنها بار مالی بیشتری داشته باشد و همچنین پیچیده تر شود، از چالشهای ارایه خدمات سلامت به این افراد برشمرد. همینطور ابتلای بسیار از پناهندگان به بیماری های عفونی که درمان سختر و پرهزینه تری در پی دارد را مشکل دیگر عنوان کرد و گفت ترددهای نامنظم و مکرر این افراد بین ایران و افغانستان، روند درمان بیماری را در این افراد دچار مشکل می کند.

وی ضمن عنوان این مطلب که تعداد زیادی از پناهندگان افغان نیازمند به خدمات سلامت، فقیر و جزو گروه های آسیب پذیر از نظر اقتصادی و اجتماعی هستند.گفت: فقر این افراد باعث می شود که در مراحل پیشرفته بیماری، به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه کنند و همچنین نه تنها از عدالت اجتماعی در حوزه سلامت کمتر برخوردار می شوند، بلکه ممکن است از حیث دسترسی به خدمات سلامت نیز نادیده گرفته شوند. زالی افزود: به رغم خدماتی که سیستم بهداشتی درمانی ما به پناهندگان افغان ارائه می دهد، باز هم این سیستم به بازنگری احتیاج دارد.

رییس سازمان نظام پزشکی تاکید کرد: ارائه خدمات به پناهندگان افغان باید در نهایت حفظ کرامت به عنوان یک انسان و همچنین به عنوان بیماری باشد که به سیستم بهداشتی درمانی مراجعه می کند. وی مناسب ترین مدل را برای ارایه خدمات بیمه به پناهندگان استفاده از خدمات بیمه پایه عنوان کرد.

وی به راه اندازی گروهی تحت عنوان گروه مدد در سازمان نظام پزشکی اشاره کرد و گفت: این گروه شامل پزشکانی است که بدون هیچ چشمداشت مالی حاضر می شوند در مناطق محروم خدمات ارائه دهند.

مدیر ارشد امور حمایتی کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان که از سخنرانان این نشست بود گفت: کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان همه برنامه هایش را با مشارکت و تعامل جامعه میزبان و همچنین خود پناهندگان انجام می دهد. وی گفت کمیساریا قادر نیست همه پناهندگان را تحت پوشش قرار دهد، زیرا هزینه های زیادی دارد و تنها 25 درصد یعنی 220 هزار پناهنده در کشورهای مختلف بیمه هستند.

مدیرعامل سازمان بیمه سلامت ایران که از دیگر سخنرانان این نشست بود که گفت: در صورتیکه کمیساریای عالی سازمان ملل متحد، دولت و کشور افغانستان بخشی از هزینه های پوشش بیمه ای پناهندگان افغانستان را در ایران تقبل کنند، این سازمان نیز آمادگی کامل را برای ارائه خدمات بیمه ای به پناهندگان افغان دارد. «انوشیروان محسنی بند پی» افزود: حدود سه میلیون افغان در ایران زندگی می کنند که برای ارتقای کیفیت زندگی آنان و برخورداری همه آحاد جامعه از خدمات سلامت و پناهندگان افغان، باید شرایطی فراهم شود تا این افراد نیز از بیمه سلامت بهره مند شوند.

مدیرکل امور بین الملل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در ادامه اولین نشست بین المللی بررسی جنبه های  اخلاقی ارایه خدمات سلامت به پناهندگان، با اشاره به اینکه اقدامات قابل توجهی توسط نظام سلامت  کشور برای اتباع افغان صورت گرفته است، گفت هیچ تفاوتی در ارایه خدمات پایه میان افراد ایرانی و افغانستانی وجود ندارد.دکتر محسن اسدی لاری گفت پیرو دستور وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی طرح پوشش بیمه پایه برای مهاجران افغان در معاونت درمان این وزارتخانه تهیه شده است. و این طرح بزودی به وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ارایه می شود. اسدی لاری اظهار امیدواری کرد که طرح یاد شده با مدیریت مدیر عامل سازمان بیمه سلامت ایران به نتیجه برسد.

رییس مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی درسخنرانی خود با اشاره به جمعیت یک و نیم میلیونی مهاجران غیرقانونی افغان گفت: این افراد به سختی در دسترس قرار می گیرند و تامین سلامت آنها برای نظام سلامت کشورمان بسیار سخت است.«محمدمهدی گویا» گفت: اگر سلامت این افراد دچار مشکل شود، هم برای سلامت مردم کشورمان و هم برای کشور خودشان تهدید به شمار می آیند.گویا گفت: اگر خدمات سلامت برای این افراد مهیا باشد باز هم از ترس برگردانده شدن به کشورشان به سادگی حاضر به مراجعه به مراکز درمانی نیستند.

خانم پروفسور لیندا بریسکمن بود. وی که عضو هیئت علمی دانشگاه سوینبرن ملبورن استرالیا است در سخنان خود ضمن مقایسه میزبانی ایران از جمعیت زیاد پناهندگان افغان در مقابل استرالیا گفت استرالیا برای مهاجران محدودیت ایجاد کرده و از ورود آنها جلوگیری می کند در حالی که ایران میزبان خوبی برای آنها بوده است.وی ادامه داد سیاست های دولت ها در برابر پناهندگان به سیاست های جذبی  و دفعی تقسیم می شود که بین این سیاست ها باید تعادل برقرار شود و به نظر من اینگونه نیست که اگر همه شرایط برای زندگی مهاجران در کشور میزبان خوب و مناسب باشد، جمعیت آنها زیاد شود و یا به کشور خود بازنگردند، بلکه این موضوع به دقت و تامل بیشتری نیاز دارد.

در انتها او از صحبت هایش چنین نتیجه گیری کرد که باید به طور ریشه ای با موضوع پناهندگان برخورد کرد و این وظیفه تنها بر عهده یک عده نیست بلکه همه طرف های درگیر باید با هم راجع به مسایل و راهکارها صحبت کنند و ایده های خود را به اشتراک بگذارند.

معاون فنی معاونت درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: در حال حاضر یک و نیم درصد بستری های کشور در مراکز درمانی و بیمارستانی به افاغنه اختصاص دارد که به طور متوسط یک میلیون و 200 هزار تومان برای ما هزینه دارد. «محمدرضا صفی خانی» چالش های پیش روی ارایه خدمات سلامت به مهاجرین را فقدان اطلاعات دقیق از تعداد مهاجران افغان، جمعیت رو به افزایش مهاجرین غیر قانونی، وضعنی نابسامان بهداشت و درمان این گروه و وجود بیماری های واگیر و بعضاً ریشه کن شده، عنوان کرد.

کارشناس ارشد سلامت اتباع خارجی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: برای ارائه خدمات حوزه سلامت به اتباع افغان این وزارتخانه نیاز به داشتن اطلاعات آماری دقیق است.دکتر پیمان تجویدی گفت: اگر ما بخواهیم خدمات مناسب درمانی به اتباع افغان ارائه دهیم و شرکت های بیمه گر نیز وارد این کار شوند؛ باید آمار دقیقی از اتباع داشته باشیم اما اکنون آمار دقیقی نداریم.

کارشناس ارشد سلامت اتباع خارجی وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی خاطر نشان کرد: بر اساس آمار حدود سه میلیون نفر از افغان ها در ایران سکونت دارند که تنها حدود یک میلیون نفر از آنها شناسایی شده و مشکل اصلی ما این است که اینها از نظر هویتی دچار چالش هستند.

رییس اداره مراقبت بیماری های واگیردار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت برخی اتباع افغانستان و پاکستان که به صورت غیر قانونی وارد کشور می شوند دچار بیماری هایی هستند که برای سلامت خودشان و مردم خطرناک به شمار می آید.«محمود سروش» گفت : به عنوان نمونه برخی اتباع پاکستانی که به صورت غیر قانونی وارد کشور شده اند دچار مالاریای مغزی هستند که خیلی خطرناک است و یا اینکه بسیاری از بیماران افغان مبتلا به سل به دلیل اینکه به صورت ناقص درمان خودرا دنبال می کنند دچار « سل مقاوم به درمان » می شوند که هزینه درمان آنها گاهی تا 250 میلیون تومان هم می رسد .

خانم پروفسور لورا بیزایلون عضو هیئت علی دانشگاه تورنتو کانادا از سخنرانان نشست بود وی که استاد جامعه شناسی پزشکی دانشگاه تورنتو است رویکرد مناسب برای مداخله در سلامت مهاجرین را رویکردی اخلاقی دانست و گفت علوم اجتماعی با کیفیت بسیار بالایی می تواند در این زمینه راهگشا باشد این رشته یک چارچوب اخلاقی در اختیار ما می گذارد تا مشکلات جامعه را مورد بررسی و ملاحظه قرار دهیم

عضور گروه حقوق بشر دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی از بدرفتاری برخی کارکنان مراکز درمانی با بیماران مهاجر افغان انتقاد کرد.«رضا اسلامی » گفت: گزارش هایی در مورد بد رفتاری برخی کارکنان درمانی با مهاجران افغان داریم که لازم است حتما این موضوع توسط مسوولان رسیدگی شود .

وی با تاکید براینکه جنبه های اخلاقی و حقوقی مربوط به سلامت را باید در موارد متعدد در نظر بگیریم افزود: بسیاری از سیاست های سلامت در سطح کلان قابل اعتنا است اما در سطح میانی برخی رفتارها نسبت به افغان ها باعث به خطر افتادن سلامت آنها شده است.اسلامی افزود : تصمیماتی که در سطح مدیران میانی مبنی بر ممنوعیت ورود افغان ها به برخی مکان ها از جمله بعضی شهر ها یا حتی بوستان ها گرفته شده ، باعث رانده شدن آنها به حاشیه هایی شده است که سلامت آنها را دچار اختلال می کند.

وی در بخش دیگری از سخنانش در خصوص نگاه به خدمات سلامت به عنوان فرصت برای توانمند کردن افراد اظهارداشت: وقتی مهاجر به عنوان بیمار مراجعه می کند ، ارایه خدمات به او فقط خدمات جسمی نیست بلکه فرصتی برای آگاه کردن وی در خصوص بیماری اش است .

وی از مسوولان وزارت بهداشت خواست تا ارایه این خدمات را یک فرصت به عنوان افزایش آگاهی مهاجران نسبت به بیماری و توانمند کردن آنها نسبت به اشاعه اطلاعات سلامت بدانند.